Sunday, July 19, 2015

๓๑๑. นกเพลิงพึ่งพุ่มไม้ ใบบัง



๓๑๑. นกเพลิงพึ่งพุ่มไม้  ใบบัง
ปลาย่อมยินดียัง  น่านกว้าง
จระเข้คิดแสวงวัง  เย็นชื่น
น้ำจิตคิดบ่ร้าง  ร่มเกล้าโพธิ์ทอง ฯ

คำแปลศัพท์

เพลิน – ร่าเริง, สนุกสบาย
พึ่ง – อาศัย, พักพิง
น่านกว้าง -  น้ำกว้าง, น่านน้ำที่กว้าง
วัง – ห้วงน้ำลึก
บ่ร้าง – ไม่จืดจาง, ไม่หมด
ร่มเกล้าโพธิ์ทอง – ร่มแห่งโพธิ์ทองให้ความร่มเย็นเศียรเกล้า, ผู้ป้องกันความเดือดร้อน

ถอดความ

ธรรมดานกย่อมหมายพึ่งพุ่มไม้ใบหนา
หมู่มัจฉาย่อมยินดีอยู่ในน่านน้ำ
จระเข้ย่อมหาอยู่ประจำตามวังน้ำเย็นชื่น
น้ำใจไพร่ฟ้าก็ไม่เป็นอื่น ย่อมหมายพึ่งพระบรมโพธิสมภาร

๓๑๒. หนูครวญใคร่พ้นจั่น จำไกล



๓๑๒. หนูครวญใคร่พ้นจั่น  จำไกล
นกเหนื่อยหน่ายใจ   จากแร้ว
มัจฉาชาติกลัวภัย    เพียรหน่าย แหแฮ
คนผิดคิดใคร่แคล้ว   คลาดพ้นเขาขัง ฯ

คำแปลศัพท์
ครวญ – ร้องรำพัน, ครุ่นคิด
ใคร่ – อยาก, ต้องการ
จั่น- เครื่องดักสัตว์มีรูปคล้ายกรง
จำ – ขัง
แร้ว – เครื่องดักสัตว์มีบ่วงติดปลายไม้เอาโคนไม้ปักไว้ที่ดิน
มัจฉาชาติ – ปลา
เพียรหน่าย – พยายามหนี
แห – เครื่องจับปลาถักเป็นตาข่าย
คนผิด – คนทำผิด, คนทำชั่ว
เขาขัง – การจองจำของเจ้าหน้าที่บ้านเมือง

ถอดความ

หนูติดจั่นก็คิดอยากพ้นไปให้แสนไกล
นกติดแร้วก็เหนื่อยใจอยากจะหลุดบ่วงบินหนีหาย
ปลาติดแหกลัวตายดิ้นหาทางให้พ้นทุกข์
คนทำผิดติดคุกอยากจะพ้นจากที่คุมขัง

๓๑๓. พฤกษ์ผลต้นดกเบื้อง ปลายวาย



๓๑๓. พฤกษ์ผลต้นดกเบื้อง   ปลายวาย
อ้อยกัดต้นสืบปลาย  สุดพ้น
การกิจคิดสบาย  ภายภาค หน้านา
ดั่งกัดปลายสืบต้น  รสอ้อยเอมใจ ฯ

คำแปลศัพท์

พฤกษ์ผล – ต้นไม้มีผล
ต้น –  ตอนแรก, ระยะแรก
เบื้องปลาย – ตอนหลัง, ระยะหลัง
วาย – ไม่ค่อยมีผล, มีผลน้อย
กัด – กิน, ขบเคี้ยว
ต้นสืบปลาย – จากโคนลำไปหาปลายลำ
การกิจ – การงานที่ทำ
เอมใจ – หวานชื่นใจ

ถอดความ

ต้นไม้ผลดกตอนต้นลงท้ายก็วาย
(คนคิดแต่อิ่มสบายในนี้วันหน้าจะอด)
เหมือนคนเคี้ยวอ้อยอร่อยรสจากโคนไปหาปลายลงท้ายก็จืดจาง
แต่ถ้าทำงานเหนื่อยทุกอย่างวันนี้จะสบายในวันหน้าโน้น
เหมือนเคี้ยวอ้อยข้างปลายไปหาโคนจะได้รสหวานของอ้อยอร่อยใจ

๓๑๔. ป่าป่งดงไซร้ใคร่ ยินดี



๓๑๔. ป่าป่งดงไซร้ใคร่    ยินดี
บ้านถิ่นทิ้งทอดหนี  เริดร้าง
สัตว์ไพรใคร่เปรมปรีดิ์  นคเรศ
เป็นพิกลยลอ้าง  ดั่งนี้ดูฉงน ฯ

คำแปลศัพท์ 

ป่ง – ป่า, หรือดินมีรสเค็ม
ดง – ป่าที่มีต้นไม้ใหญ่ขึ้นหนาแน่น
ใคร่ – ต้องการ, ปรารถนา, ใฝ่
บ้านถิ่น – บ้านที่อยู่อาศัย, ถิ่นที่เป็นบ้านผู้คน
เริดร้าง – รกร้าง, ว่างเปล่า, ไม่มีใครอยู่, จากหรือพรากไป
ไพร –  ป่า
เปรมปรีดิ์ – ยินดี, ชมชอบ
นคเรศ – เมือง
พิกล – ผิดปกติ, แปลกประหลาด
ยล – ดู

ถอดความ

สัตว์เมืองยินดีในป่าพงไพร
ทิ้งบ้านร้างห่างไกลเข้าไปอยู่ในป่าดง
ข้างสัตว์ป่าพากันหลงมาปลื้มเปรมใจอยู่ในเมือง
เหตุพิกลนี้เป็นเครื่องบอกว่าวิปริต คิดดูก็ควรพิศวง