Friday, December 6, 2013

๓๕๐.ใครใดและอยู่เหย้า เคหฐาน



๓๕๐.ใครใดและอยู่เหย้า  เคหฐาน

เว้นสุภาษิตสาร  สวัสดิ์ล้ำ

เจรจาบ่เป็นการ  ศูนย์เปล่า

คือดั่งปากเว้นกล้ำ  แกล่เหมี้ยงหมากพลูฯ


คำแปลศัพท์

หย้า—บ้าน,เรือน

เคหฐาน—คหสถาน=บ้านเรือน

สุภาษิตสาร—คำพูดที่เป็นคติมีสารประโยชน์

สวัสดิ์—ความเจริญรุ่งเรือง

ศูนย์เปล่า—ว่างเปล่า

คือดั่ง—เหมือนดัง

กล้ำ—ใกล้,เกือบ

เหมี้ยง—เมี่ยง=ของกินที่ใช้ใบไม้ห่อกิน มีหลายชนิด

หมากพลู—ของเคี้ยวกินประกอบด้วยหมาก พลู และปูนแดง


ถอดความ

คนที่เป็นชาวบ้านอยู่ครองเรือน

แต่แชเชือนไม่รู้สุภาษิตอันสอนทางสวัสดี

จะเจรจาพาทีย่อมไร้สาระไม่เป็นผล

เหมือนปากที่ไม่ได้เคี้ยวหมากพลูดูพิกลไม่สวยสดงดงาม



๓๕๑.เรือนใดย่ำค่าเข้า สนธยา



๓๕๑.เรือนใดย่ำค่าเข้า  สนธยา
ปราศจากไฟชวาลา  มืดกลุ้ม
เรือนนั้นดั่งมรณา  นฤชีพ
อันตรายจักหุ้ม  ห่อนได้จำเริญฯ

คำแปลศัพท์
ย่ำค่ำ—เวลาค่ำ(๑๘ น.เป็นต้นไป)
สนธยา—เวลาโพล้เพล้พลบค่ำ
ชวาลา—ตะเกียง. โคมไฟ
มืดกลุ้ม—มืดมัว, มืดมิด, มืดคลุ้ม
มรณา-ตาย,ร้าง
นฤชีพ—ไม่มีชีวิต, ไม่มีสิ่งมีชีวิต
หุ้ม—ปกคลุม, แวดล้อม
จำเริญ—เริญรุ่งเรือง

ถอดความ
บ้านเรือนใด เมื่อย่ำค่ำยามสนธยา
ไม่มีแสงไฟสว่างจ้ากระจ่างตาอยู่กันมืดมิด
บ้านเรือนนั้นเหมือนไม่มีชีวิตเป็นมรณพินาศ
อันตรายก็จะมารุมกันกลุ้มกลาด หาความเจริญมิได้เลย

๓๕๒. เทศใดดอยไร้รวด อรัญ



๓๕๒. เทศใดดอยไร้รวด  อรัญ
เห็นแต่จอมปลวกอัน  หนึ่งน้อย
ดุจเมืองไม่มีธรรม์  นักปราชญ์
ชมชื่นแค่แปลร้อย  ว่ารู้สุดสูงฯ

คำแปลศัพท์
เทศ—บ้านเมือง, ประเทศ
ดอย—ภูเขา
รวด—แนว,รอบ
อรัญ—ป่าไม้
แปลร้อย—แปลเอาความโดยยกศัพท์บาลีมาคั่นไว้, รู้งูๆปลาๆ

ถอดความ
ดินแดนใดไร้ป่าลำเนาภูเขาใหญ่
เพียงจอมปลวกน้อย ก็พอดูได้ว่าโดดเด่น
เหมือนบ้านเมืองที่ว่างเว้นนักปราชญ์ราชบัณฑิต
เพียงแปลยกศัพท์ได้หน่อยๆนิดๆก็ชมว่ารู้สูงลึกซึ้ง

๓๕๓. เป็นคนคิดแล้ว เจรจา



๓๕๓. เป็นคนคิดแล้ว  เจรจา
อย่ามลนหลับตา แต่ได้
เลือกสรรหมั่นปัญญา  ตรองตรึก
สติริรอบให้  ถูกแล้วจึงทำฯ

คำแปลศัพท์
เจรจา—พูด
มลน—รีบ,ลนลาน
หลับตา—ไม่ใส่ใจ,ไม่เอาใจใส่, ไม่รับรู้รับทราบ
หมั่นปัญญา—ใช้ปัญญา, ใช้ความรอบรู้
ตรองตรึก—ใคร่ครวญ, พิจารณา
สติ—ความร็สึกตัว
ริรอบ—คิดอย่างรอบคอบ, ถ้วนถี่

ถอดความ
เกิดเป็นคนคิดให้ดีแล้วจึงค่อยพูดออกไป
อย่าวู่วามตามใจหลับตาพูดส่งเดช
ใช้ปัญญาสังเกตตรึกตรองดูให้จงดี
เอาสติตรวจสอบให้ชอบทีเห็นถูกถ้วนแล้วจึงค่อยทำ

๓๕๔. เป็นคนควรคิดกั้ง กันภัย



๓๕๔. เป็นคนควรคิดกั้ง  กันภัย

ทรัพย์มากหมั่นระไว  แวดล้อม

เคลิ้มคลับหลับลืมไหล  เป็นเหตุ

รั้วมั่นกั้นห้องห้อม  ห่อแก้วเงินทองฯ


คำแปลศัพท์

กั้ง—กั้น,ป้องกัน

ระไว—คอยระวัง

แวดล้อม—เฝ้ารักษาอยู่โดยรอบ

เคลิ้มคลับ—เผลอตัว, ลืมตัวไปชั่วขณะ

หลับลืมไหล—หลับสนิท

เป็นเหตุ—เกิดเรื่องไม่ดี

รั้วมั่น—รั้วบ้านแน่นหนามั่นคง

ห้อม—ระวังรักษา

ห่อแก้วเงินทอง—ที่เก็บทรัพย์สมบัติ


ถอดความ

เกิดเป็นคนควรคิดป้องกันภัย

มีสมบัติมากเท่าไรต้องหมั่นระวังรักษา

มัวเคลิ้มหลับไหลไม่เป็นท่าจะเป็นเหตุให้เสียหาย

กั้นรั้วกั้นห้องป้องกันอันตรายให้แก่ทรัพย์สินเงินทอง